OUR YouTube Channels 1. SampratiVartah |  2. SampratiVisvam |
Statutary Warning- चलन मुद्रिका download कृत्वा विद्यालयेषु प्रदर्शनीया https://twitter.com/samprativartah

marquee

संस्कृतपठनेन बुद्धि: वर्धते इति मतिमुन्नीय गवेषका:॥ व्यावहारिकप्रयोगैः संस्कृतं राष्ट्रियभाषा भवितव्या - डॉ. बलदेवानन्दसागरः।

Social Media

Wednesday, November 13, 2024

 वयनाट् चेलक्करा मण्डलद्वये जनविधिः अद्य। 

कोच्ची>  केरले वयनाट् लोकसभामण्डले चेलक्करा विधानसभामण्डले च अद्य उपनिर्वाचनं प्रचलति। वयनाट् विना राय्बरेली  मण्डलेSपि चितेन कोण्ग्रस् नेता राहुल गान्धिना वयनाटमण्डलं निरस्तमित्यत एव वयनाटे उपनिर्वाचनं विहितम्। इदानीं तत्र कोण्गसः अखिलभारतीयनेत्री तथा राहुलस्य सोदरी च प्रियङ्का गान्धी स्पर्धते। 

  चेलक्करा मण्डलस्य सदस्यः के राधाकृष्णः ओट्टप्पालं मण्डलात् लोकसभां नीतः इत्यतः उपनिर्वाचनं विहितम्।

 झार्खण्डे विधानसभानिर्वाचनस्य प्रथमसोपानम् अद्य। 

१० राज्येषु ३१ मण्डलेषु उपनिर्वाचनमपि अद्यैव।

नवदिल्ली> झार्खण्डराज्यस्य  ४३ विधानसभामण्डलेषु अद्य निर्वाचनं सम्पद्यते। पञ्च मन्त्रिणः अभिव्याप्य ६८३ स्थानाशिनः अद्य जनविधिं काङ्क्षन्ते। तेषु प्रमुखः भूतपूर्वः मुख्यमन्त्री चम्पाय् सोरनः भवति। जे एम् एम् दलं परित्यज्य भा ज पा दलीयरूपेण अस्ति तस्य स्थानाशित्वम्। तस्य प्रतियोगी तु गतवारे भा ज पादलस्थानाशित्वेन स्पर्धितवान् गणेशमहाली अस्ति! 

  झार्खण्डं विना दशसु राज्येषु ३१ विधानसभामण्डलेष्वपि उपनिर्वाचनानि अद्य सम्पद्यन्ते। प्रभाते सप्तवादनतः सायं  षट्वादनपर्यन्तं मतदानप्रक्रिया भविष्यति। मतगणना २३ तमे दिनाङ्के सम्पत्स्यते।

Tuesday, November 12, 2024

 सुन्दरस्तोत्रोच्चारणस्य आदर्शभूतं दृश्यश्रव्यसौन्दर्यम् ।

 उदाहरणार्थं एकांशः प्रदर्श्यते।


©

 सञ्जीव खन्नः मुख्यन्यायाधिपरूपेण शपथं कृतवान्। 

सञ्जीव खन्नः राष्ट्रपतेः द्रौपदी मुर्मू वर्यायाः पुरतः शपथं करोति।

नवदिल्ली> भारतस्य ५१ तम मुख्यन्यायाधिपरूपेण सञ्जीव खन्नः ह्यः शपथमकरोत्। राष्ट्रपतिभवने सम्पन्ने समारोहे राष्ट्रपतिः द्रौपदी मुर्मू शपथवाचनमकारयत्।२०२५ मेय् १३ दिनाङ्कपर्यन्तं तस्य कालपरिधिरस्ति।

  १९६० मेय् १४ तमे दिनाङ्के लब्धजन्मा सञ्जीव खन्नः दिल्ली विश्वविद्यालयात् नियमविषये बिरुदं सम्प्राप्य नीतिज्ञरूपेण कर्म कृतवान्। २००५ मध्ये दिल्ली उच्चन्यायालये उपन्यायायाधीशः अभवत्। अनन्तरसंवत्सरे स्थिररूपेण न्यायाधिपोSभवत्।२०१९जनुवरिमासे सर्वोच्चन्यायालये न्यायाधिपोSभवत्।

 पर्यावरण उच्चशिखरसम्मेलनम् अजर्बैजाने समारब्धम्।

बाकु> पर्यावरणपरिवर्तनेन सङ्कटमनुभूयमानां पृथिवीं संरक्षितुं प्रयत्नानलक्ष्य २९ तमं पर्यावरणशिखरसम्मेलनम् असर्बैजानस्थे बाकुनगरे समारब्धम्। द्विसप्ताहं यावदनुवर्तमानं मेलनं २२ तमे दिनाङ्के समाप्स्यते। दरिद्रराष्ट्राणां कृते दीयमानस्य पर्यावरणार्थिकनिधेः विषये निर्णयः अस्ति मुख्योद्देश्यम्। 

  दरिद्रराष्ट्राणां शुद्धोर्जोपयोगक्षमतायाः प्रोत्साहः, फोसिल् इन्धनानाम् उपयोगस्य न्यूनीकरणम् इत्यादिलक्ष्यानि सफलीकर्तुं १०,००० कोटि डोलर् मितस्य आर्थिकसमाहरणं शिखरसम्मेलनेन लक्ष्यीक्रियते।

Monday, November 11, 2024

 वार्तामुक्तकानि। 

जम्मु काश्मीरे सैनिकस्य वीरमृत्युः। 

जम्मु>  जम्मु काश्मीरस्य किष्त्वारजनपदे वनप्रदेशे भीकरैः सह प्रतिद्वन्द्वे नाय्ब् सुबेदार् राकेश् कुमारनामकः सैनिकः वीरमृत्युं प्राप। अन्ये त्रयः  व्रणिताश्च। 

 केरले वृष्टिः शक्ता भविष्यति। 

अनन्तपुरी> वंगसमुद्रान्तराले रूपीकृतः  चक्रवातः न्यूनमर्दः भविष्यति इत्यस्मात् केरले नवम्बर् १३, १४ दिनाङ्कयोः  शक्ता वृष्टिः भविष्यतीति पर्यावरणविभागेन निगदितम्। अतः षट् जनपदेषु पीतजागरूकता निर्दिष्टा। 

ट्रम्पस्य मतदानप्राप्तिः ३१२ अभवत्। 

वाषिङ्टणः> यू एस् राष्ट्रपतिनिर्वाचने अरिसोणा राज्यस्य अन्तिमे फले प्राप्ते नियुक्तराष्ट्रपतिः डोनाल्ड ट्रम्पः ३१२ प्रतिनिधीनाम् अभिमतं प्राप्तवान्। प्रतियोगिनी कमला हारिसः २२६ अभिमतानि प्राप्तवती। आहत्य वर्तमानेषु ५३८ 'इलक्टरल्'मतेषु २७० एव राष्ट्रपतिपदाय आवश्यकानि न्यूनातिन्यूनं मतानि।

टी-२० द्वितीयस्पर्धा - भारतस्य पराजयः। 

डर्बन्> दक्षिणाफ्रिकां विरुद्ध्य टि - २० क्रिकटस्पर्धापरम्परायाः द्वितीये प्रतिद्वन्द्वे भारतस्य पराजयः। प्रथमचरणे कन्दुकताडनं कृतवता भारतदलेन २० क्षेपणचक्रेषु  षट् क्रीडकानां विनष्टे १२४ धावनाङ्काः सम्पादिताः। प्रत्युत्तरक्रीडया दक्षिणाफ्रिका २० क्षेपणचक्रेषु सप्त क्रीडकानां विनष्टे १२८ धावनाङ्कान् सम्पाद्य विजयं प्राप।

 इज़रायेलः पेजर्-आक्रमणस्य उत्तरदायित्वं स्वीकृतवान्।

   लबननस्य  प्रदेशे पेजर् द्वारा सम्पन्नस्य आक्रमणस्य उत्तरदायित्वं स्वीकृत्य इज़रायेलस्य प्रधानमन्त्रिणा बेन्जमिन-नेतन्-याहुः प्रतिज्ञातं यत् तस्य आक्रमणस्य नायकः इजराइलः एव। अस्मिन् आक्रमणे ४० जनाः प्राणान् विनष्टाः अपि च ३००० जनाः आहताः अभवन्।

    हिस्बुल्लाह् इत्यस्य प्रमुखस्य हसन्-नस्रल्लायाः वधं कारयित्वा तस्मिन् बयरूत् आक्रमणे अनुज्ञा इज़राइलेन प्रदत्तः इति  क्याबिनेट्-मेलनसमये नेतन्-याहुः सूचितवान्।

 केरल विद्यालयकायिकक्रीडा - आहत्य अङ्कप्राप्तौ तिरुवनन्तपुरं जनपदः अग्रे। 

'अत्लटिक्स्' स्पर्धासु मलप्पुरं ; विद्यालयेषु ऐडियल् ई एछ् एस् एस् अग्रे। 

   कोच्ची> ओलिम्पिक्स् कायिकोत्सवस्य समानतया आयोज्यमानः एष्याभूखण्डस्य बृहत्तमः कौमारकायिकोत्सवः - केरल विद्यालयकायिक-क्रीडामहोत्सवः - तस्य अन्तिमपादमभिगच्छति। आद्यन्ते अङ्कप्राप्तौ तिरुवनन्तपुरं जनपदः अग्रे स्थित्वा Chief Minister's Trophy इति वीरचषकप्राप्त्यै अर्हः अभवत्। आहत्य १९२६ अङ्काः तेन प्राप्ताः। ८४५ अङ्कैः सह तृश्शूर जनपदः द्वितीयस्थाने तिष्ठति। ७६९ अङ्कान् प्राप्य मलप्पुरं जनपदः तृतीयस्थाने चास्ति। 

  'अत्लटिक्स्' विभागे १९२ अङ्कान्

Sunday, November 10, 2024

 वार्तामुक्तकानि। 

आलुवा नदीतीरे छत पूजा सम्पन्ना।

कोच्ची> केरले आलुवा महाशिवरात्रिसैकते उत्तरभारते प्रचाल्यमाना छत्त् पूजा समायोजिता। सूर्यदेवाय सोदर्यै छत्तिमायायै च दीपावल्यनन्तरं षष्ठदिवसतः दिनचतुष्टयमेव पूजाकालः। 

  परिवारस्य योगक्षेमाय महिलाभिः उपवासव्रतमनुष्ठीय सूर्यदेवमाराधयन्ति। शतशः उत्तरभारतीयस्त्रियः अस्यामाराधनायां भागं गृहीतवत्यः। बिहारं, झार्खण्डः, छत्तीसगढ़्, ओडीशा, यू पि, पश्चिमवंगः इत्यादिषु राज्येषु एव तत्त्व पूजा समायोज्यते। 

छत्तीसगढे त्रयः मावोवादिनः हताः। 

बिजापुर्> छत्तीसगढे बिजापुरे सुरक्षासेनया सह आपन्ने प्रतिद्वन्द्वे त्रयः मावोवादिनः हताः। एतेभ्यः आयुधानि च गृहीतानि। अद्यावधि १९२ मावोवादिनः सुरक्षासेनया हताः। 

छात्राणां विसापत्रं कानडया त्यक्तम्। 

ओट्टावा> भारतमभिव्याप्य १४ राष्ट्राणां छात्रेभ्यः उपकारकं अतिशीघ्रं 'विसा'पत्रसंविधानं एस् डि एस् नामकं कानडाराष्ट्रेण स्थगितम्। अधिन्वेशकारणेन राष्ट्रे आविर्भूतं भवन-विभवप्रतिसन्धिमालक्ष्य एवं निर्णयः। एतत्तु कानडायाम् उपरिशिक्षायै सज्जमानानां भारतीयछात्राणां विपरीताय भविष्यति।

 भूमिः तापेन ज्वलति। विश्वजनमनस्सु आशङ्कां जनयन् तापमानः वर्धते।

   मुम्बै> भूमेः तापमानः प्रवर्धते। भूमौ इंदप्रथमतया अतितापमानः रेखाङ्कितः संवत्सरः अभवत् २०२४ तम संवत्सरः। कार्बण् डै ओक्सैड् नाम वातकस्य अमितबहिर्गमनमेव अतितापमानस्य कारणमिति वैज्ञानिकाः प्रवदन्ति। दुरवस्थामेतां नियन्त्रणविधेयं न करिष्यति चेत् आगामिनि संवत्सरे तापमानः इतोपि वर्धिष्यते इति सूचना अस्ति।

 कारागारवासभयेनैव अध्यापकाः स्ववृत्तिं कुर्वन्तीति उच्चन्यायालयः। 

      कोच्ची> दण्ड्यप्रकरणैः कारागृहवासं भवेदिति भयेन  कक्ष्याचालनं कुर्वन्तः सन्ति इदानींतनाः अध्यापकाः इति गौरवपूर्णम् आशङ्कां प्रकाशयति केरलस्य उच्चन्यायालयः। कक्ष्यायां व्यवस्थाहीने व्यवहारे परिपृष्टे असभ्यवक्तारं सप्तमीकक्ष्याछात्रं दण्डनं कृतवतीम्  अध्यापिकां विरुध्य पञ्जीकृतं प्रकरणं निरस्य न्यायाधिपस्य ए बदरुदीन् वर्यस्य  आदेशे आसीदिदं निरीक्षणम्। 

   छात्राणां हिताय शिक्षकैः स्वीक्रियमाणाः  दण्डप्रक्रमाः  अपराधव्यवहारवत् चित्रीकुर्वन्ति। एतत्तु विद्यालयप्रवर्तनानि पराङ्गमयन्ति। यदीयमवस्था अनुवर्तते चेत् अनुशासिता नूतनपरम्परा कथं जायते इत्याशङ्का वर्तते इति च न्यायाधिपेनोक्तम्।  छात्रः अनाहत‌ः अपि बालनीतिनियमानुसारं शिक्षिकायाः उपरि तृश्शूर् वाडानप्पल्लि आरक्षकैः  प्रकरणं पञ्जीकृतमासीत्।

 भारत-दक्षिणाफ्रिका टि-२० क्रिकेट परम्परा - प्रथमविजयः भारतस्य।

दक्षिणाफ्रिकां प्रति शतकं प्राप्तवतः सञ्जु सांसणस्य आह्लादः। 

सञ्जु सांसणस्य शतकप्राप्तिः ; टि-२०मध्ये अनुस्यूततया शतकं प्राप्नुवन् प्रथमभारतीयक्रीडकः।

डर्बन्> केवलं ५० कन्दुकेभ्यः महत्वपूर्णानि दश षट्कानि अभिव्याप्य सञ्जु सांसणेन प्राप्तानां  १०७ धावनाङ्कानां लाभेन दक्षिणाफ्रिकां विरुध्य टि-२० परम्परायाः प्रथमे प्रतिद्वन्द्वे भारतस्य उज्वलविजयः। 

   अङ्कप्राप्तिः - भारतं २० क्षेपणचक्रेषु ८ द्वारकाणां विनष्टेन २०२ धावनाङ्काः। दक्षिणाफ्रिका १७. ५ क्षेपणचक्रेषु १४१ धावनाङ्कैः सर्वे बहिर्नीताः। 

  शतकं प्राप्तवान् सञ्जु सांसणः इति केरलीयक्रीडकः टि-२०मध्ये अनुस्यूततया शतकं प्राप्नुवन् प्रथमभारतीयक्रीडकः इत्यपूर्वं स्थानमपि प्राप्तवान्। समीपकाले बङ्लादेशं विरुध्य टि-२० परम्परायाः अन्तिमे प्रतिद्वन्द्वे शतकं प्राप्तवानासीत्।

Saturday, November 9, 2024

 सूर्यस्य आयुषः अर्धः अपि समाप्तम्।

    ४५७ कोटिसंवत्सरात् पूर्वं लब्धजन्मनः पीतनक्षत्रं भवति सूर्यः। अधुना सूर्यः तस्य आयुषः मध्यकालं प्राप्नवान् अस्ति। भूमौ ऊर्जस्य स्रोतः भवति सूर्यः। तापयुक्तः जाज्वल्यमानः हैड्रजन् - हीलियं इत्येतयोः संयुक्तवातकगोलं भवति सूर्यः इति वक्तुं शक्यते। अन्यनक्षत्राणि इव सूर्यः अपि एकस्मिन् दिने ऊर्जशोषणेन निर्जीवो भविष्यति इति उचितैः प्रमाणैः दृढीकृतमस्ति। वैज्ञानिकानां मतानुसारं सूर्यः तस्य मध्यवयः प्राप्तवान् अस्ति। मा किं ५०० कोटि संवत्सरपर्यन्तं यावत् सूर्यः अत्र स्थास्यति इति वैज्ञानिकाः अभिप्रयन्ति।

 सुपर्-

पवर्-पदवीं प्रति भारतस्य पात्रता अस्ति इति पुतिनः।

    विश्वस्य 'सुपर्-पवर्'-राष्ट्राणां सूचीमध्ये भारतस्य स्थानं भवितुम् अर्हता अस्ति इति रष्य देशस्य राष्ट्रपतिः व्लादिमीर् पुतिनः अवदत्। अन्या-राष्ट्रैः सह तुलनायां शीघ्रतया एव भारतस्य अर्थव्यवस्थायाः विकासः सञ्जातः अस्ति इति सोच्ची-स्थे वाल्दाय्-चर्चा-मञ्चे पुतिनः उक्तवान्।

    विश्वस्य अधिकजनसंख्यायुक्तं राष्ट्रं भारतम् इत्यनेन कारणेन सह रष्यस्य द्विपक्षीयसम्बन्धाः दृढाः सन्ति इति च पुतिनः सूचितवान्। प्रत्येकं क्षेत्रे, विशेषतया सुरक्षा-रक्षा क्षेत्रयोः, सहकार्येण महतीं प्रगतिं सम्पादयितुम् शक्नुमः इति तेन उक्तम्।

 केन्द्रीय संस्कृतविश्वविद्यालयस्य 'युवा २०२४' समारब्धा। 

तृश्शूरं>  दिल्ली आस्थानीयस्य केन्द्रीय संस्कृतविश्वविद्यालयस्य [CSU] दक्षिणक्षेत्रीया अखिलभारतीय क्रीडा-सांस्कृतिक-शैक्षणिकस्पर्धा [युवा २०२४] पुरनाट्टुकरास्थे गुरुवायूर् परिसरे समारब्धा। नवम्बर् सप्तमदिनाङ्कतः दशमदिनाङ्कपर्यन्तम् आयोज्यमानः अयं समारोहः  भारतस्य भूतपूर्वः 'बास्कट् बोल्' दलनायकः सुभाष् जे षेणाय् वर्यः कायिकदीपं प्रज्वाल्य उद्घाटनमकरोत्। 

  CSU दिल्लीस्थः मदनमोहन झा ध्वजारोहणमकरोत्। ए एन् विजेन्द्र रावः आशंसां समार्पयत्। गुरुवायूर परिसरनिदेशकः प्रोफ. के के षैनः स्वागतं व्याजहार।

 शबरिगिर्यां दाहजलसहिताः सुविधाः सज्जीकरिष्यन्ति। 


पत्तनंतिट्टा> अस्य वर्षस्य शबरिगिरितीर्थाटलकाले भक्तानां क्षेमार्थं दाहमपनेतुम् उष्णजलदानसहिताः सुविधाः सज्जीकर्तुं देवस्वं बोर्ड् संस्थया निर्णीतम्। 

   तीर्थाटकानां कृते नालिकया 'कियोस्क्' उपकरणेन च उष्णजलं पानाय प्रदास्यति। बिस्कट् रूपेण लघुभोज्यमपि दास्यति। २००० स्टील् निर्मितकूपिषु  शुण्ठीजलं गिर्यारोहणसमये भक्तेभ्यः  प्रदास्यति। प्रत्यागमने कूप्यः प्रतिदातव्याः। 

  पम्पायां महिलेभ्यः विशिष्य  विश्रान्तिकेन्द्राणि भविष्यन्ति। निलक्कल् स्थाने १०४५ शौचालयाः सज्जीकृताः। निलक्कल्, सन्निधानं,पम्पा स्थानेषु    १६,००० भक्तानां कृते एककाले  आस्तरणाय सुविधा कृता।

 अलिगढ विश्वविद्यालयस्य न्यूनपक्षाश्रितत्वाय हानिः नास्ति - सर्वोच्चन्यायालयः। 

अन्तिमनिर्णयाय स्थिरपीठं प्रासृजत्। 


नवदिल्ली> नियमसंहितया स्थापितम् इत्यनेन विद्याभ्याससंस्थायाः न्यूनपक्षपदस्वभावः न हन्यते इति सर्वोच्चन्यायालयस्य सप्ताङ्गनीतिपीठस्य भूरिपक्षविधिः। भारतसंसदा निर्मितस्य नियमस्य आधारेण नियन्त्रमाणः इति कारणेन अलिगढ् विश्वविद्यालयस्य न्यूनपक्षाश्रितत्वं नास्तीति १९६८ तमवर्षस्य पञ्चाङ्गयुतनीतिपीठस्य विधिः नूतनविधिना निष्प्रभो जातः। न्यूनपक्षसंस्था वा न वा इति निर्णेतुं मानदण्डान् प्रकल्प्य अन्तिमनिर्णयाय स्थिरनीतिपीठं प्रकरणं प्रासृजत्। 

   उत्तरप्रदेशे अलिगढे १८७५ तमे वर्षे 'मुहम्मदन् आङ्लो ओरियन्टल् कोलेज्' इति नाम्ना स्थापिता संस्था १९२० तमे वर्षे ब्रिटनस्य शासनकाले नियमानुसारं 'अलिगढ मुस्लिम्  विश्वविद्यालयः' इत्यभवत्। 

  अलिगढ केन्द्रीयविश्वविद्यालयः भवतीत्यतः न्यूनपक्षपदं दातुं  न शक्यते इति १९६८ तमे वर्षे पञ्चङ्गयुतपीठेन विहितम्। १९८१ तमे नियमपरिष्करणेन केन्द्रसर्वकारः न्यूनपक्षपदमदात्। किन्तु २००६ मध्ये अलहबाद् उच्चन्यायालयेन तन्निरस्तः।

Friday, November 8, 2024

 कपोलसङ्कोचः - सुनितायाः स्वास्थ्यविषये आशङ्का। 

बहिराकाशनिलये पाकं कुर्वन्तौ सुनीता विल्मोरः च। तत्र सुनितायाः आकारमेव आशङ्कानिदानम्। 

> स्टार् लैनर् इति बहिराकाशपेटकस्य साङ्केतिकदोषः अभवत् इत्यस्मात् अन्ताराष्ट्र बहिराकाशनिलयम् अधिवसन्तौ सुनिता विल्यंसः, बुच् विल्मोरः इत्येतयोः स्वास्थ्यविषये वैद्यैः आशङ्का प्रकटिता। अद्यत्वे बहिरागतेषु तयोः छायाचित्रेषु सुनितायाः कपोलद्वयं अत्यधिकं सङ्कोचेन दृश्यते इति आशङ्कायाः निदानम्।

      दीर्घकालीनस्य बहिराकाशवासस्य फलमेतदिति सूच्यते। अवश्यानुसारम् ऊर्जं [Calorie] न लभते इति स्यात् कारणमिति वैद्येषु अन्यतमेन डा विनय गुप्तेन सूचितम्। किन्तु आशङ्का आधाररहिता इति नासया प्रस्तुतम्। 

  केवलम् अष्ट दिनानां  बहिराकाशनिलयवासं कल्पितौ तौ अद्यावधि १५३ दिनानि तत्र यापितानि। द्वावपि २०२५ फेब्रुवरि मासात्परं प्रयागमिष्यतः इति प्रतीक्षते।