वार्तामुक्तकानि। 

आलुवा नदीतीरे छत पूजा सम्पन्ना।

कोच्ची> केरले आलुवा महाशिवरात्रिसैकते उत्तरभारते प्रचाल्यमाना छत्त् पूजा समायोजिता। सूर्यदेवाय सोदर्यै छत्तिमायायै च दीपावल्यनन्तरं षष्ठदिवसतः दिनचतुष्टयमेव पूजाकालः। 

  परिवारस्य योगक्षेमाय महिलाभिः उपवासव्रतमनुष्ठीय सूर्यदेवमाराधयन्ति। शतशः उत्तरभारतीयस्त्रियः अस्यामाराधनायां भागं गृहीतवत्यः। बिहारं, झार्खण्डः, छत्तीसगढ़्, ओडीशा, यू पि, पश्चिमवंगः इत्यादिषु राज्येषु एव तत्त्व पूजा समायोज्यते। 

छत्तीसगढे त्रयः मावोवादिनः हताः। 

बिजापुर्> छत्तीसगढे बिजापुरे सुरक्षासेनया सह आपन्ने प्रतिद्वन्द्वे त्रयः मावोवादिनः हताः। एतेभ्यः आयुधानि च गृहीतानि। अद्यावधि १९२ मावोवादिनः सुरक्षासेनया हताः। 

छात्राणां विसापत्रं कानडया त्यक्तम्। 

ओट्टावा> भारतमभिव्याप्य १४ राष्ट्राणां छात्रेभ्यः उपकारकं अतिशीघ्रं 'विसा'पत्रसंविधानं एस् डि एस् नामकं कानडाराष्ट्रेण स्थगितम्। अधिन्वेशकारणेन राष्ट्रे आविर्भूतं भवन-विभवप्रतिसन्धिमालक्ष्य एवं निर्णयः। एतत्तु कानडायाम् उपरिशिक्षायै सज्जमानानां भारतीयछात्राणां विपरीताय भविष्यति।

 भूमिः तापेन ज्वलति। विश्वजनमनस्सु आशङ्कां जनयन् तापमानः वर्धते।

   मुम्बै> भूमेः तापमानः प्रवर्धते। भूमौ इंदप्रथमतया अतितापमानः रेखाङ्कितः संवत्सरः अभवत् २०२४ तम संवत्सरः। कार्बण् डै ओक्सैड् नाम वातकस्य अमितबहिर्गमनमेव अतितापमानस्य कारणमिति वैज्ञानिकाः प्रवदन्ति। दुरवस्थामेतां नियन्त्रणविधेयं न करिष्यति चेत् आगामिनि संवत्सरे तापमानः इतोपि वर्धिष्यते इति सूचना अस्ति।

 कारागारवासभयेनैव अध्यापकाः स्ववृत्तिं कुर्वन्तीति उच्चन्यायालयः। 

      कोच्ची> दण्ड्यप्रकरणैः कारागृहवासं भवेदिति भयेन  कक्ष्याचालनं कुर्वन्तः सन्ति इदानींतनाः अध्यापकाः इति गौरवपूर्णम् आशङ्कां प्रकाशयति केरलस्य उच्चन्यायालयः। कक्ष्यायां व्यवस्थाहीने व्यवहारे परिपृष्टे असभ्यवक्तारं सप्तमीकक्ष्याछात्रं दण्डनं कृतवतीम्  अध्यापिकां विरुध्य पञ्जीकृतं प्रकरणं निरस्य न्यायाधिपस्य ए बदरुदीन् वर्यस्य  आदेशे आसीदिदं निरीक्षणम्। 

   छात्राणां हिताय शिक्षकैः स्वीक्रियमाणाः  दण्डप्रक्रमाः  अपराधव्यवहारवत् चित्रीकुर्वन्ति। एतत्तु विद्यालयप्रवर्तनानि पराङ्गमयन्ति। यदीयमवस्था अनुवर्तते चेत् अनुशासिता नूतनपरम्परा कथं जायते इत्याशङ्का वर्तते इति च न्यायाधिपेनोक्तम्।  छात्रः अनाहत‌ः अपि बालनीतिनियमानुसारं शिक्षिकायाः उपरि तृश्शूर् वाडानप्पल्लि आरक्षकैः  प्रकरणं पञ्जीकृतमासीत्।

 भारत-दक्षिणाफ्रिका टि-२० क्रिकेट परम्परा - प्रथमविजयः भारतस्य।

दक्षिणाफ्रिकां प्रति शतकं प्राप्तवतः सञ्जु सांसणस्य आह्लादः। 

सञ्जु सांसणस्य शतकप्राप्तिः ; टि-२०मध्ये अनुस्यूततया शतकं प्राप्नुवन् प्रथमभारतीयक्रीडकः।

डर्बन्> केवलं ५० कन्दुकेभ्यः महत्वपूर्णानि दश षट्कानि अभिव्याप्य सञ्जु सांसणेन प्राप्तानां  १०७ धावनाङ्कानां लाभेन दक्षिणाफ्रिकां विरुध्य टि-२० परम्परायाः प्रथमे प्रतिद्वन्द्वे भारतस्य उज्वलविजयः। 

   अङ्कप्राप्तिः - भारतं २० क्षेपणचक्रेषु ८ द्वारकाणां विनष्टेन २०२ धावनाङ्काः। दक्षिणाफ्रिका १७. ५ क्षेपणचक्रेषु १४१ धावनाङ्कैः सर्वे बहिर्नीताः। 

  शतकं प्राप्तवान् सञ्जु सांसणः इति केरलीयक्रीडकः टि-२०मध्ये अनुस्यूततया शतकं प्राप्नुवन् प्रथमभारतीयक्रीडकः इत्यपूर्वं स्थानमपि प्राप्तवान्। समीपकाले बङ्लादेशं विरुध्य टि-२० परम्परायाः अन्तिमे प्रतिद्वन्द्वे शतकं प्राप्तवानासीत्।

 सूर्यस्य आयुषः अर्धः अपि समाप्तम्।

    ४५७ कोटिसंवत्सरात् पूर्वं लब्धजन्मनः पीतनक्षत्रं भवति सूर्यः। अधुना सूर्यः तस्य आयुषः मध्यकालं प्राप्नवान् अस्ति। भूमौ ऊर्जस्य स्रोतः भवति सूर्यः। तापयुक्तः जाज्वल्यमानः हैड्रजन् - हीलियं इत्येतयोः संयुक्तवातकगोलं भवति सूर्यः इति वक्तुं शक्यते। अन्यनक्षत्राणि इव सूर्यः अपि एकस्मिन् दिने ऊर्जशोषणेन निर्जीवो भविष्यति इति उचितैः प्रमाणैः दृढीकृतमस्ति। वैज्ञानिकानां मतानुसारं सूर्यः तस्य मध्यवयः प्राप्तवान् अस्ति। मा किं ५०० कोटि संवत्सरपर्यन्तं यावत् सूर्यः अत्र स्थास्यति इति वैज्ञानिकाः अभिप्रयन्ति।

 सुपर्-

पवर्-पदवीं प्रति भारतस्य पात्रता अस्ति इति पुतिनः।

    विश्वस्य 'सुपर्-पवर्'-राष्ट्राणां सूचीमध्ये भारतस्य स्थानं भवितुम् अर्हता अस्ति इति रष्य देशस्य राष्ट्रपतिः व्लादिमीर् पुतिनः अवदत्। अन्या-राष्ट्रैः सह तुलनायां शीघ्रतया एव भारतस्य अर्थव्यवस्थायाः विकासः सञ्जातः अस्ति इति सोच्ची-स्थे वाल्दाय्-चर्चा-मञ्चे पुतिनः उक्तवान्।

    विश्वस्य अधिकजनसंख्यायुक्तं राष्ट्रं भारतम् इत्यनेन कारणेन सह रष्यस्य द्विपक्षीयसम्बन्धाः दृढाः सन्ति इति च पुतिनः सूचितवान्। प्रत्येकं क्षेत्रे, विशेषतया सुरक्षा-रक्षा क्षेत्रयोः, सहकार्येण महतीं प्रगतिं सम्पादयितुम् शक्नुमः इति तेन उक्तम्।

 केन्द्रीय संस्कृतविश्वविद्यालयस्य 'युवा २०२४' समारब्धा। 

तृश्शूरं>  दिल्ली आस्थानीयस्य केन्द्रीय संस्कृतविश्वविद्यालयस्य [CSU] दक्षिणक्षेत्रीया अखिलभारतीय क्रीडा-सांस्कृतिक-शैक्षणिकस्पर्धा [युवा २०२४] पुरनाट्टुकरास्थे गुरुवायूर् परिसरे समारब्धा। नवम्बर् सप्तमदिनाङ्कतः दशमदिनाङ्कपर्यन्तम् आयोज्यमानः अयं समारोहः  भारतस्य भूतपूर्वः 'बास्कट् बोल्' दलनायकः सुभाष् जे षेणाय् वर्यः कायिकदीपं प्रज्वाल्य उद्घाटनमकरोत्। 

  CSU दिल्लीस्थः मदनमोहन झा ध्वजारोहणमकरोत्। ए एन् विजेन्द्र रावः आशंसां समार्पयत्। गुरुवायूर परिसरनिदेशकः प्रोफ. के के षैनः स्वागतं व्याजहार।

 शबरिगिर्यां दाहजलसहिताः सुविधाः सज्जीकरिष्यन्ति। 

पत्तनंतिट्टा> अस्य वर्षस्य शबरिगिरितीर्थाटलकाले भक्तानां क्षेमार्थं दाहमपनेतुम् उष्णजलदानसहिताः सुविधाः सज्जीकर्तुं देवस्वं बोर्ड् संस्थया निर्णीतम्। 

   तीर्थाटकानां कृते नालिकया 'कियोस्क्' उपकरणेन च उष्णजलं पानाय प्रदास्यति। बिस्कट् रूपेण लघुभोज्यमपि दास्यति। २००० स्टील् निर्मितकूपिषु  शुण्ठीजलं गिर्यारोहणसमये भक्तेभ्यः  प्रदास्यति। प्रत्यागमने कूप्यः प्रतिदातव्याः। 

  पम्पायां महिलेभ्यः विशिष्य  विश्रान्तिकेन्द्राणि भविष्यन्ति। निलक्कल् स्थाने १०४५ शौचालयाः सज्जीकृताः। निलक्कल्, सन्निधानं,पम्पा स्थानेषु    १६,००० भक्तानां कृते एककाले  आस्तरणाय सुविधा कृता।

 अलिगढ विश्वविद्यालयस्य न्यूनपक्षाश्रितत्वाय हानिः नास्ति - सर्वोच्चन्यायालयः। 

अन्तिमनिर्णयाय स्थिरपीठं प्रासृजत्। 

नवदिल्ली> नियमसंहितया स्थापितम् इत्यनेन विद्याभ्याससंस्थायाः न्यूनपक्षपदस्वभावः न हन्यते इति सर्वोच्चन्यायालयस्य सप्ताङ्गनीतिपीठस्य भूरिपक्षविधिः। भारतसंसदा निर्मितस्य नियमस्य आधारेण नियन्त्रमाणः इति कारणेन अलिगढ् विश्वविद्यालयस्य न्यूनपक्षाश्रितत्वं नास्तीति १९६८ तमवर्षस्य पञ्चाङ्गयुतनीतिपीठस्य विधिः नूतनविधिना निष्प्रभो जातः। न्यूनपक्षसंस्था वा न वा इति निर्णेतुं मानदण्डान् प्रकल्प्य अन्तिमनिर्णयाय स्थिरनीतिपीठं प्रकरणं प्रासृजत्। 

   उत्तरप्रदेशे अलिगढे १८७५ तमे वर्षे 'मुहम्मदन् आङ्लो ओरियन्टल् कोलेज्' इति नाम्ना स्थापिता संस्था १९२० तमे वर्षे ब्रिटनस्य शासनकाले नियमानुसारं 'अलिगढ मुस्लिम्  विश्वविद्यालयः' इत्यभवत्। 

  अलिगढ केन्द्रीयविश्वविद्यालयः भवतीत्यतः न्यूनपक्षपदं दातुं  न शक्यते इति १९६८ तमे वर्षे पञ्चङ्गयुतपीठेन विहितम्। १९८१ तमे नियमपरिष्करणेन केन्द्रसर्वकारः न्यूनपक्षपदमदात्। किन्तु २००६ मध्ये अलहबाद् उच्चन्यायालयेन तन्निरस्तः।

 कपोलसङ्कोचः - सुनितायाः स्वास्थ्यविषये आशङ्का। 

बहिराकाशनिलये पाकं कुर्वन्तौ सुनीता विल्मोरः च। तत्र सुनितायाः आकारमेव आशङ्कानिदानम्। 

> स्टार् लैनर् इति बहिराकाशपेटकस्य साङ्केतिकदोषः अभवत् इत्यस्मात् अन्ताराष्ट्र बहिराकाशनिलयम् अधिवसन्तौ सुनिता विल्यंसः, बुच् विल्मोरः इत्येतयोः स्वास्थ्यविषये वैद्यैः आशङ्का प्रकटिता। अद्यत्वे बहिरागतेषु तयोः छायाचित्रेषु सुनितायाः कपोलद्वयं अत्यधिकं सङ्कोचेन दृश्यते इति आशङ्कायाः निदानम्।

      दीर्घकालीनस्य बहिराकाशवासस्य फलमेतदिति सूच्यते। अवश्यानुसारम् ऊर्जं [Calorie] न लभते इति स्यात् कारणमिति वैद्येषु अन्यतमेन डा विनय गुप्तेन सूचितम्। किन्तु आशङ्का आधाररहिता इति नासया प्रस्तुतम्। 

  केवलम् अष्ट दिनानां  बहिराकाशनिलयवासं कल्पितौ तौ अद्यावधि १५३ दिनानि तत्र यापितानि। द्वावपि २०२५ फेब्रुवरि मासात्परं प्रयागमिष्यतः इति प्रतीक्षते।

 उभयबन्धं प्रबलीकर्तुं यू एस् भारतं च। 

नवदिल्ली> भारत - अमेरिकयोः परस्परबन्धं प्रबलीकर्तुं युगपदुत्साहः भविष्यतीति भारतस्य विदेशकार्यमन्त्रालयेन निगदितम्। प्रधानमन्त्री नरेन्द्रमोदी नियुक्त यू एस् राष्ट्रपतिं डोनाल्ड ट्रम्पं दूरवाणीद्वारा कृते अभिनन्दनसम्भाषणे उभयराष्ट्रबन्धस्य शक्तीकरणे  दृढतां स्पष्टीकृतवन्तौ। 

  राष्ट्रसुरक्षा, साङ्केतिकविद्या, बहिराकाशमित्यादिमण्डलेषु परस्परसहयोगः प्रबलीकरिष्यति।

    तालिबानेन सह भारतस्य नयतन्त्रचर्चा सम्पन्ना।

नवदिल्ली> २०२१ तमे वर्षे अफ्गानस्य प्रशासनं स्वीकृतवता तालिबानेन सह इदंप्रथमतया भारतं नयतन्त्रचर्चामकरोत्। तालिबानस्य प्रवर्तमानः रक्षामन्त्री मुल्ला मुहम्मद याकूबः इत्यनेन सह भारतस्य नयतन्त्राधिकारिणः काबूले मेलनमकुर्वन्। 

  किन्तु तालिबानप्रशासनं अद्यावधि भारतेन नाङ्गीकृतम्। प्रत्युत, अफ्गानजनतां प्रति भारतस्य दीर्घकालीयबन्धमेव एतस्य मार्गदर्शकमिति विदेशकार्यवक्त्रा उक्तम्। 

राष्ट्रिय भीकरविरुद्धनयः शीघ्रमिति गृहमन्त्री। 

 नवदिल्ली> भीकरतां भीकराणाम् आवासव्यवस्थां च प्रतिरोद्धुं राष्ट्रिय भीकरविरुद्धनयः शीघ्रमेव प्रतिष्ठास्यतीति केन्द्रगृहमन्त्री अमित शाहः अवोचत्। दिल्ल्यां राज्यस्तरीयारक्षकाधिकारिणः समेत्य भागं गृहीते भीकरविरूद्धसम्मेलने भाषमाणः आसीत् अमित शाहः। 

  नीतिन्यायनिर्वहणं तत्तद्राज्यानां विषयोSपि आतङ्कवादस्य सीमा नास्तीति उक्तवान् गृहमन्त्री २०१४ तः आरभ्य  भीकरतां विरुद्ध्य मोदिप्रशासनस्य लाभानि प्रकीर्तितवान्। 

मुख्यन्यायाधिपः डि वै चन्द्रचूडः रविवासरे स्थानात् विरमति।

नवदिल्ली> सर्वोच्चन्यायालयस्य मुख्यन्यायाधिपस्य  डि वै चन्द्रचूडस्य अन्तिमः सेवादिवसः अद्य भवति। वर्षद्वयस्य मुख्यन्यायाधिपपदात् तेन  रविवासरे विरम्यते। आहत्य सार्धाष्टसंवत्सराणि सर्वोच्चन्यायालये न्यायाधिपरूपेण सेवां कृतवतः एतस्मात् अनेके स्वतन्त्र पुरोगमनमनपराः विधयः जाताः। तथा च सर्वोच्चन्यायालयस्य शासनक्षेत्रे नैकानि परिष्काराणि च तेन विधत्तानि।

बङ्लादेशे हैन्दवाः संरक्षणीयाः - भारतम्। 

        नवदिल्ली> बङ्लादेशस्थाय हिन्दुधर्मसमूहाय संरक्षणं दातव्यमिति भारतेन अभ्यर्थितम्। चिटगोङ् मण्डले हैन्दवानां प्रति विधत्ते आक्रमणे प्रतिषिध्य आसीत्  भारतस्य निवेदनम्। 

 जे डि वान्सः अमेरिकायाः उपराष्ट्रपतिः।

जे डि वान्सः पत्न्या उषया साकम्। 

 

वाषिङ्टणः> अमेरिकायाः राष्ट्रपतिपदं प्रति रिपब्लिकन् पार्टी इत्यस्य स्थानिशिनौ डोणाल्ड ट्रम्पे दृढे जाते ओहायो इत्यस्मात् चितः जेयिस्  डेविड्  वान्सः अमेरिकायाः उपराष्ट्रपतिः भविष्यति। विजयं दृढीकृत्य फ्लोरिडायां स्वानुयायिजनान् संबुध्य भाषमाणे आसीत् ट्रम्पस्य प्रस्तुतिः। २०१६ तमे निर्वाचनकाले ट्रम्पं 'हिट्लरं' उपमां कृतवानासीत् जे डि वान्सः। 

  जे डि वान्सस्य पत्नी उषा वान्सः भारतवंशजा अस्ति। आन्ध्रप्रदेशे पश्चिमगोदावरी जनपदात् अमेरिकाम् अधिनिवेशं कृतवत्योः  राधाकृष्ण-लक्ष्मी दम्पत्योः पुत्री भवति उषा।

भारत-नेपाल एन्वायर्मेंटल् लीडर्षिप् अवार्ड-2024 प्राचार्याय प्रो.एम्.सी.पाण्डे महोदयाय।

वार्ताहरः- डा. मूलचन्द्रशुक्लः।

   रामनगरम्> पी एन् जी राजकीय स्नातकोत्तर-महाविद्यालयस्य  प्राचार्यः प्रो.एम्.सी.पाण्डे महोदयः अस्मिन् संवत्सरस्य भारत-नेपाल एनवायरमेण्टल् लीडर्षिप् अवार्ड् इत्यनेन सम्मानितः।  एतस्मै अयं बिरुदः  नवम्बरमासस्य 11 दिनाङ्के नेपालस्थकाठमाण्डू नगरे नेपालस्य  विदेशमन्त्रिणा  प्रदास्यते। प्रो.पाण्डे महोदयेभ्यः पर्यावरणसंरक्षणाय वन्यजीवसंरक्षणाय च भारत- नेपालदेशयोः मैत्रीसम्मेलने आयोजकेन "ग्लोबल् लीडर्षिप् फोरम" इत्यनेन सम्माननमिदं प्रदास्यते।

   एतस्मात् पूर्वमपि पाण्डेय महोदयाः उत्तराखण्ड-सर्वकारस्य उच्चशिक्षायामुत्कृष्ट-उल्लेखनीयमवदानाय "भक्तदर्शन" पुरस्कारः, "प्रिंसिपल् ऑफ् द ईयर्", भारत सर्वकारस्य महात्मागान्धी राष्ट्रिय-ग्रामीण-शिक्षा परिषदः उच्च-शिक्षाविभागस्य "ग्रीन चैम्पियन्षिप् अवार्ड्, उत्तरप्रदेश राज्स्य "श्री के.एस.अय्यर् वाणिज्य गौरव सम्माननम्" इत्येतैः सम्मानैः पुरस्कृताः आसन्।

  अस्मिन्नवसरे महाविद्यालयस्य समस्त-प्राध्यापकाः शिक्षकेतरकार्मिकाश्च पाण्डे महोदयेभ्यो वर्धापनानि शुभकामनाश्च प्रेषितवन्तः।  

 निर्धनछात्राणाम् उपरिशिक्षायै 

पि एम् विद्यालक्ष्मी परियोजना समारब्धा। 

न्यासं विना दशलक्षपर्यन्तं शैक्षिकम् ऋणम्। 

नवदिल्ली> आर्थिकसङ्कटेन राष्ट्रस्य अग्रणीषु उन्नतशैक्षिकसंस्थासु अर्हतासु सत्स्वपि ये प्रवेशः अलभमानाः वर्तन्ते तादृशानां निर्धन-मध्यस्तरीयछात्राणां  कृते केन्द्रप्रशासनस्य सविशेषा ऋणसमायोजना समारब्धा। 'पि एम् विद्यालक्ष्मी' इति कृतनामधेयया अनया परियोजनया दशलक्षं रूप्यकाणि यावत् ३% स्वल्पधनवृद्ध्या  लप्स्यन्ते। 

  राष्ट्रियसंस्थाश्रेणीकरणमाधारीकृत्य प्रथमशततमश्रेण्याम् अन्तर्भूतासु केन्द्रीयशैक्षिकसंस्थासु प्रथमद्विशतश्रेण्यां वर्तमानासु राज्यस्तरीय-केन्द्रप्रशासनसंस्थासु च येषां प्रवेशः लभ्यते तेषां अल्पधनवृद्ध्या निक्षेपं विना च शैक्षिकऋणाय अर्हता अस्ति।