OUR YouTube Channel 1. SampratiVartah |  
Statutary Warning- चलन मुद्रिका download कृत्वा विद्यालयेषु प्रदर्शनीया https://twitter.com/samprativartah

marquee

संस्कृतपठनेन बुद्धि: वर्धते इति मतिमुन्नीय गवेषका:॥ व्यावहारिकप्रयोगैः संस्कृतं राष्ट्रियभाषा भवितव्या - डॉ. बलदेवानन्दसागरः।

Social Media

Tuesday, December 2, 2025

 कायिकभारताय संसदः अभिनन्दनम्। 

नवदिल्ली> इदंप्रथमतया महिलानां विश्वचषकक्रिकटकिरीटं प्राप्तवते भारतदलाय, दर्शनपरिमितानां टि - २० क्रिकट् विश्वचषकं प्राप्तवते भारतदलाय च संसदः अभिनन्दनं समर्पितम्। लोकसभाध्यक्षः ओं बिर्लवर्यः तदर्थं अभिनन्दनपत्रं प्रस्तुतवान्। 

  सोमवासरे प्रभाते सभायाः उपवेशने प्रथमं दिवंगतानां भूतपूर्वसदस्यानां कृते उपचारः समर्पितः। तेभ्यः आदरं संसूच्य  निमेषं यावत् मौनाचरणं कृतम्। तदनन्तरमासीत् कायिकभारताय अभिनन्दनं   संवृत्तम्।

 जोर्जियराज्ये रासायुधप्रयोगः। 

राज्यविरुद्धसमरान् नियन्त्रितुं जोर्जिय सर्वकारेण रासायुधप्रयोगः कृतः इत्यस्ति आवेदनम्। द्वितीये विश्वमहायुद्धे उपयुक्तं कामैट् नाम रासवस्तुः अत्रापि उपयुक्तम्। यूरोपीयगणे जोर्जिया राज्यस्य प्रवेशनम् उद्दिश्य सर्व कारेण अनवरतं क्रियमाणः प्रयासः  स्थागितः इत्युक्त्वा आसीत्  समरः।

 संसदः शीतकालमेलनं समारब्धम्। 


नवदिल्ली> भारतसंसदः शीतकालमेलनं सोमवासरे आरब्धम्। मतदान्यावल्याः तीव्रपरिष्करणं - SIR - स्थगयितव्यम् इति विपक्षीयदलानां कोलाहले प्रथमदिनं प्रक्षुब्धमभवत्। प्रत्युत, राज्यसभाध्यक्षरूपेण प्रथमं समागतवन्तं उपराष्ट्रपतिं सि पी राधाकृष्णमभिनन्द्य राज्यसभायां चर्चा संवृत्ता।

 डिट्वा तमिलनाटे च।

अष्ट मरणानि। 

चेन्नै> डिट्वा चक्रवातस्य दुष्प्रभावेण तमिलनाटे अपि कष्टनष्टानि जातानि। चक्रवाते तीव्रन्यूनमर्दरूपेण चैन्नैनगरस्य ३० कि मी दूरे स्थिते चेन्नै, चेङ्कल् पेट्, काञ्चीपुरं, तिरुवल्लुवरजनपदेषु अतिवृष्टिः अभवत्। वृष्टिदुष्प्रभावे अष्ट जनाः मृत्युमुपगताः। उपर्युक्तेषु जनपदेषु पर्यावरणनिरीक्षणविभागेन 'ओरञ्ज'जागरूकता उद्घोषिता।

Monday, December 1, 2025

 सम्बलपुरविश्वविद्यालये संस्कृतवभागे गीता-महोत्सवः

   भगवतः श्रीकृष्णस्य मुखनिसृतवाणी भगवद्गीता इति प्रसिद्धा। सा गीता मनुष्याणां नानाविधप्रश्नानां समाधानं प्रदास्यति, अतः सा ज्ञानरूपिणी। गीता मनुष्यं कर्तव्यपालनाय, समत्वबुद्ध्याः संवर्धनाय, आत्मज्ञानस्य प्राप्तये च प्रेरयति। भारतीयवाङ्मये गीता अत्यन्तं महत्त्वपूर्णं स्थानं मन्यते। प्रतिवर्षं मार्गशिर-मासस्यैकादश्यां दिने गीताजयन्ती इति उत्सवः परिपाल्यन्ते। अद्य प्रथमवारं सम्बलपुरविश्वविद्यालये गीता-महोत्सवः सम्यक् उल्लसित रूपेण परिपालयति। गीता-ग्रन्थस्य पूजनं कृत्वा पी.जी.सी. अध्यक्षः प्राध्यापकः तुषारकान्तिदासः संस्कृतस्नातकोत्तर-विभागस्य आयोजना-कार्यक्रमस्य उद्घाटनं कृतवान्। विभागस्य संयोजकः डा. गोपीनाथबाग् गीता-जयन्ती-सम्बन्ध-मञ्च परचालनां प्रस्तुतवान्।


 ईस्कॉन-बुर्लायाः संन्यासी प्रवक्ता च सान्दीपनीमुनिदासः गीता-विषये विस्तीर्णां चर्चां कृतवान्। तत्र छात्रछात्रेषु गीता-सामान्यज्ञान-प्रतियोगिता तथा श्लोक-आवृत्ति-प्रतियोगिता अपि आयोजितं आसीत्।सामान्यज्ञानः-प्रतियोगितायां सङ्घमित्रा षडङ्गी प्रथमस्थानं प्राप्तवती, अङ्किता साहू द्वितीयम्, सन्ध्यास्मिता प्रधानः तृतीयस्थानम् अलभत। श्लोक-आवृत्ति-प्रतियोगितायामपि सङ्घमित्रा प्रथमम्, अङ्किता द्वितीयम्, निराक्षी भोई तृतीयस्थानम् च प्राप्तवती। अस्मिन् अवसरे आयोजित सभायाम् ओडिया-विभागाध्यक्षः डा. नाकुहांसदा, डा. शुकमुनिमेहरः, डा. भरद्वाजसाहुः, डा. अनुपमशर्माः, डा. सुनीतिदेवता, डा. प्रियांकाप्रधान,डा. बन्दितानायक, डा. सविताबाला नायक, अध्यापिका ज्योतिर्मयीमहारणा, अध्यापिका ज्योतिरेखात्रिपाठी, श्रीसुविमलमहान्ति, डा. चन्द्रकान्तमहानन्दः च उपस्थिताः आसन्। कार्यक्रमपरिचालनायां रञ्जनकुमारमाझी, बलरामकटाः, चाम्पाईमूर्मुः, मानसमोहनहेम्ब्रं, रविशङ्करबारीकः च सहयोगं कृतवन्तः। कार्यक्रमान्ते अध्यापिका डा. नीहारिका प्रधानः सर्वेभ्यः धन्यवादम् अर्पितवती ॥

 दिल्ली भीकराक्रमणम् 

'इमामः' अन्यः च निगृहीतौ। 

नवदिल्ली> दिल्ली रक्तदुर्ग भीकराक्रमणप्रकरणे आत्मघातिः उमर नबी इत्येनेन सम्बन्धः सन्दिह्यमानः आराधनालयपुरोहितः - इमामः -इतरः च एन् ऐ ए संस्थया निगृहीतौ। उत्तराखण्डस्थे हल्द्वानी इत्यस्मात् बिलाली आराधनालयस्य पुरोहितः मुहम्मद आसिफः, वैद्युतिकः  - electrician - नासर् कमाल नामकश्च निगृहीतौ। एतौ आत्मघातिना उमर नबिना सह दूरवाणीसम्बन्धं कृतवन्तौ इति सूच्यते।

 एस् ऐ आर् प्रक्रिया - कालपरिधिः दीर्घिता। 

नवदिल्ली> नवसु राज्येषु त्रिषु केन्द्रप्रशासनप्रदेशेषु च आरब्धायाः मतदान्यावल्याः तीव्रपरिष्करणप्रक्रियायाः - SIR  - कालपरिधिः निर्वाचनायोगेन सप्ताहं यावत् दीर्घिता। मन्दगत्या एव राज्येषु SIR प्रक्रिया प्रचाल्यते इत्यत एवायं निर्णयः। किन्तु लक्षद्वीपेन इयं प्रक्रिया १००% पूर्तीकृता। गोवा, राजस्थानं, पश्चिमवंगः, मध्यप्रदेशः, पुतुच्चेरी इत्येतेषु राज्येषु ९० प्रतिशतात्परं पूर्तीकृता। इतरेषु राज्येषु ८०% एव पूर्तीकृता। 

  नूतननिर्णयमनुसृत्य परिसंख्यानपत्रिका [Enumeration form] डिसम्बर् ११तमःपर्यन्तं दातुं शक्यते। पूर्वं डिसम्बर् चतुर्थदिनाङ्कपर्यन्तम्  आसीत्। संक्षिप्तमतदान्यावल्याः प्रकाश्यमानदिनं डिसम्बर् ९ इत्येतत् १६ इति परिवर्तितम्। अन्तिमा आवलिः फेब्रुवरी १४तमे दिनाङ्के प्रकाशयिष्यते।

 मायनागरिकता- २

यात्रा - डा जी. गङ्गाधरन् नायरः



ग्वातिमालायां फूएगो नाम ज्वालामुखी। एषा इदानीमपि लावाम् उत्क्षिपति । फूएगो इत्यस्य अग्निः इत्यर्थः।

Sunday, November 30, 2025

 अमेरिकया सह ७९९५ कोटि रूप्यकाणां राष्ट्ररक्षासन्धिः। 

नवदिल्ली> नौसेनायाः अत्याधुनिकानाम् MH 60 R इति उदग्रयानानां परिपालनाय साङ्केतिकपरिनिर्वहणाय च  पञ्चवर्षाणि यावत् यू एस् राष्ट्रस्य साहाय्यं दृढीकर्तुं उभाभ्यां राष्ट्राभ्यां ७९९५ कोटि रूप्यकाणां सन्धिः हस्ताक्षरीकृतः। उदग्रयानानां सुगमप्रवर्तनाय समग्रः भाण्डः [package] भवत्येषः। 

  सन्ध्यनुसारं २४ उदग्रयानानि भारताय लप्स्यन्ते। यन्त्रोपकरणानां लभ्यता, दोषपरिहाराय साङ्केतिकसाहाय्यं, सेवकानां परिशीलनम् इत्यादिषु कार्येषु अमेरिकायाः साह्यं लप्स्यते।

Saturday, November 29, 2025

मायनागरिकता


  ग्वातिमालायां तिकाल् नाम वनप्रदेशे देवालयस्य अवशेषः। प्राचीनभारतीय-नागरिकतासमाना मायनागरिकता क्रिस्तो: पूर्वँ 2500तमवर्षत: क्रिस्तोः परं 800तमवर्षपर्यन्तं प्रचलिता आसीत् । मायनागरिकतायां याग: आसीत् । यूरोपीयैः अधिनिवेशकै: एषा नागरिकता ध्वस्ता । एताम् अधिकृत्य अपवादाः अपि प्रचारिताः स्वकीयदुष्कर्म छादयितुम् ।

 (गुरुवरस्य गंगा धरन् नायर् वर्यस्य मुख(fb)पुस्तिकातः संग्रहीतः)


 एष्या पवर् इन्टक्स् क्रमे जापानम् अतिक्रम्य भारतं तृतीयस्थानं प्राप्तम् ।

   नवदिल्ली> 'ओपरेषन् सिन्दूर्' प्रक्रमानन्तरम् आर्थिक- सैनिकशक्तेः प्रभावेन एष्य पवर् इन्टक्स् २०२५ मध्ये जातायां गणनायां भारतं तृतीयस्थानं प्राप्तम्। राष्य पसफिक् प्रक्रमेषु राष्ट्राणां शक्तिः अवगन्तुम् उपयुज्यमानः सुविधा भवति एष्या पवर् इन्टक्स्। लोवि इन्स्टिट्यूट् द्वारा प्रतिसंवत्सरम् इयं इन्ट्क्स् प्रकाशयति। तदर्थं इयं संस्था २५ राष्ट्रान् एतस्याः विवरणस्य प्राप्त्यर्थं सर्वेक्षणं कुर्वन्ति।

 श्रीलङ्कायां चक्रवातः, प्रलयः - ५६ मरणानि। 


कोलम्बो> श्रीलङ्राराष्ट्रे गतदिने जाते 'डिट् वा' नामके भीषणचक्रवाते प्रलये च ५६ जनाः मृताः। २५ जनाः तिरोभूताः इति प्राथमिकसूचना। राष्ट्रे बहुत्र दुरापन्ने जलोपप्लवे, मृत्पाते,   चक्रवातापाते च महान्ति कष्टनष्टानि जातानि। 

  बहूनि भवनानि विशीर्णानि। सर्वकारकार्यालयाः, विद्यालयाः, रेल् यानसेवाः इत्यादयः अल्पकालिकेन स्थगिताः। रक्षाप्रवर्तनाय सेना विन्यस्ता। दुरितसमाश्वासप्रवर्तनानि आरब्धानि च।

 इम्रान् खानः सुरक्षितः इति कारागृहाधिकारिणः।

प्रधानमन्त्रिपदकाले इमरान खानः। 

लाहोरं> कारागृहे बद्धः पाकिस्थानस्य पूर्वभूतप्रधानमन्त्री इम्रान् खानः मृतः इति वार्ता अडियाला कारागृहाधिकारिभिः निरस्ता। सः कारागृहे पूर्णस्वास्थ्येन सुखेन वसतीति कारागृहाधिकारिभिः उक्तम्।  तोषखाना भ्रष्टाचारप्रकरणे १४ वर्षाणि कारागृहवासेन दण्डितः सः २०२३ आगस्टमासतः रावल्पिण्टि मध्ये अडियाला इत्यत्र  कारागृहे अस्ति।

Friday, November 28, 2025

 'विधिपरिष्करणं वर्धते' इत्यस्मिन् आशङ्कां दुःखं च प्रकाश्य सर्वोच्चन्यायालयः। 


नवदिल्ली> सर्वोच्चन्यायालयस्य केनचन नीतिपीठेन विहितः विधिः इतरेण पीठेन अवगण्य परिष्क्रियते अथवा परित्यज्य अतिक्रामते इति शीलं वर्धते इति सर्वोच्चन्यायालयेन निरीक्षितम्। न्यायाधिपौ दीपाङ्कर दत्ता,अगस्टिन् जोर्ज् मसीह् इत्येतयोः नीतिपीठ एव अस्मिन् दुश्शीले आशङ्कां व्यथां च प्राकटयत्। नियममण्डले नीतिपीठस्येदं निरीक्षणं नूतनचर्चायाः प्रारम्भं करिष्यतीति सूच्यते। 

  विधेयकप्रकरणे राज्यपालानां राष्ट्रपतेः च कालक्रमनिर्णयः, वीथीशुनकानां पुनरधिवासः,   दिल्लीनगरे स्फोटकनिरोधनं,  परियोजनासु पूर्वकालतः पारिस्थितिकानुज्ञा इत्यादिषु प्रकरणेषु सर्वोच्चनीतिपीठस्य प्राथमिकविधिः इतरेण नीतिपीठेन परिष्कृतः अतिक्रामितः वा कृतः। एतत् शीलं तु राष्ट्रसंविधानस्य १४१ तमे अनुच्छेदे निक्षिप्तस्य सर्वोच्चन्यायालयस्य परमाधिकारस्य हानिकराय भविष्यतीति अनेन नीतिपीठेन सूचितम्।

Thursday, November 27, 2025

 द्वारकायां समुद्रे पुरावस्तुगवेषणम्। 

अहम्मदाबादः> द्वारकायां समुद्रान्तर्भागे पर्यवेक्षणं कर्तुं  Archeological Survey of India इत्यनेन  निश्चितम्। द्वारकायां बेत् द्वारका इत्यत्र च समुद्रे निलीनानि चरित्रवस्तूनि अधिगम्य शास्त्रीयानुसन्धानमेव लक्ष्यम्।

 अभिनेता धर्मेन्द्रः दिवंगतः। 


मुम्बई> हिन्दी चलच्चित्रमण्डले अतिश्रेष्ठः अभिनेता धर्मेन्द्रः [९०] सोमवासरे  प्रभाते दिवंगतः। १९६० वर्षादारभ्य 'बोलिवुड्' इति हिन्दीचलच्चित्रास्वादकानां हृदयनायकः आसीत् धर्मेन्द्रवर्यः। सामाजिकदर्शनं विलापयात्रां वा विना सोमवासरे एव अन्त्यकर्माणि विधत्तानि। 

  'षोले' नामके हिन्दी चलच्चित्रे नायकरूपेण अभिनयं कृतवान् धर्मेन्द्रवर्यः षट्दशकाणि यावत् ३०० अधिकेषु चलच्चित्रेषु स्वनटनपाटवं प्रदर्शितवान्। पञ्चाबराज्ये लुधियानजनपदे नस्रालिग्रामे  कस्मिंश्चित् कृषकपरिवारे आसीदस्य जन्म। धीरनायकरूपेण [Action Hero] प्रणयनायकरूपेण च युगपत् आराधकानां हृदये सः वीरप्रतिष्ठां सम्पादितवान्। 

  २००४ तमे वर्षे धर्मेन्द्रवर्यः  बीकानेर मण्डलात् भाजपादलस्य प्रतिनिधिरूपेण लोकसभां प्राप्तवान्। २०१२ तमे वर्षे पद्मभूषणपुरस्कारेण समादृतः। 

 केरळ-संस्कृत-अकादम्या: पुरस्काराः समर्पिताः।

   केन्द्रीयसंस्कृत-विश्वविद्यालयस्य गुरुवायूर्-केन्द्रे आयोजितः पुरस्कारसमारोहः कलामण्डल-कल्पित-विश्वविद्यालयस्य कुलपतिः डा. बी. अनन्तकृष्णः उद्घाटनं कृतवान् । अनन्तरं पुरस्कारविजेतृभ्यः पुरस्कारान् प्रदत्तवान्। अकादम्याः अध्यक्षः प्रो. के. टी. माधवः सभायां अध्यक्षः आसीत्। प्रो. पी.सी. मुरलीमाधवः पुरस्कारं प्राप्तवतः परिचायनम् अकरोत्।

संस्कृत-प्रणयभाजनं पी.टी. कुर्याक्कोस् एन्डोव्मेण्ट-पुरस्कारम् (₹२५०००, प्रशस्तिपत्रं, फलकम्) डा. वी. रामकृष्णभट्टाय प्रदत्तम्। अकादमि-संस्कृतिपुरस्कारः डा. सी. राजेन्द्राय, पी.सी. वासुदेवन् इळयत् स्मारक-साहितिप्रभा-पुरस्कारः डा. वी.आर्. मुरलीधराय, न्यायभूषणं रामन् नम्ब्यार् स्मारक-पुरस्कारः डा. एस्.एन्. महेष् बाबु महोदयाय च प्राप्ताः (₹१००००, फलकम्, प्रशस्तिपत्रं च)।

      गुरुवायूर-देवस्वम् अध्यक्षः डा. वी.के. विजयन् प्रशस्तिपत्रस्य सुवाचनम् अकरोत्। अकादम्याः आस्थानमन्दिर-निधिः डा. पी. नारायणन् नम्पूतिरिणा अध्यक्षाय प्रो. के.टी. माधवाय समर्पिता।सभायां प्रो. के.के. षैनः स्वागतं , डा. के.ए. रवीन्द्रः धन्यवादं च प्रकटितवन्तौ। डा. पी.वी. कृष्णन् नायरः पी.टी. कुर्याक्कोस् स्मरण-प्रवचनं कृतवान्। डा. ई.आर्. नारायणः, एन्. राजगोपालः, डा. वी. रामकृष्णभट्टः, डा. वी.आर्. मुरलीधरः, डा. एस्.एन्. महेष् बाबुः च भाषणानि अकुर्वन्।

Tuesday, November 25, 2025

 अयोध्या पूर्णा अभवत्। अद्य पवित्रं ध्वजारोहणं सम्पन्नम्। 

अयोध्यायां श्रीराममन्दिरस्य निर्माणस्य पूर्णतां विज्ञाप्य अद्य ध्वजारोहणं सम्पन्नम् अभवत्। ५०० संवत्सराणि यावत् दीर्घितस्य पुण्ययज्ञस्य परिसमाप्तिः अभवत् इति प्रधानमन्त्री नरेन्द्रमोदी ध्वजारोहणं कृत्वानन्तरम् अवदत्। आर् एस् एस् सर-संघचालकस्य मोहन भागवतस्य तथा यू पी मुख्यमन्त्री योगी आदित्यनाथस्य सान्निध्ये आसीत् अयं पुण्यकर्म। देवालयस्य १९१ पादमिते उन्नते गोपुरे १० पादमिते आयते २० पादमिते दीर्घिते ध्वजः एव संस्थापितः।